Πώς πρέπει να αλλάξει ο τρόπος που γίνεται η επιλογή προσώπων στη δημόσια διοίκηση

Παρακολουθώντας τις εξελίξεις των τελευταίων ημερών όπου τα media αναλαμβάνουν το ρόλο του ερευνητή

 ή και του δικαστή ακόμη, 

για διάφορα πρόσωπα που έχουν καίριες θέσεις στο δημόσιο τομέα, αναρωτιέμαι γιατί θα ...πρέπει να φτάνουμε έως αυτό το σημείο... 

Η σωστή αξιολόγηση... προσώπων στη δημόσια διοίκηση, το θεσμικό πλαίσιο στην Ελλάδα σε αντίθεση με τις δυτικές χώρες και η ριζική αλλαγή του θεσμικού πλαισίου που μελετά η κυβέρνηση.-Από τη Μανταλένα-Μαρία Διαμαντή..

    

Μανταλένα Μαρία Διαμαντή

Γιατί όλες αυτές οι ερωτήσεις κι αναζητήσεις για το "βίο και πολιτεία" του εκάστοτε προσώπου να μην γίνονται πριν την πρόσληψή του ; Γιατί το ελληνικό σύστημα αξιολόγησης να είναι τόσο μακριά από αυτό που υπάρχει στις ΗΠΑ ή στη Μεγάλη Βρετανία;

Γιατί το vetting στη χώρα μας να είναι σχεδόν ανύπαρκτο;

Τι είναι όμως vetting...

Vetting σημαίνει αξιολόγηση. Είναι η διαδικασία διενέργειας ελέγχου ιστορικού σε κάποιον πριν του προσφέρει εργασία, απονομή βραβείου ή έλεγχος γεγονότων πριν από τη λήψη οποιασδήποτε απόφασης.

Ανάμεσα σε όλα λοιπόν που παρακολούθησα τελευταία, ξεχώρισα την έρευνα του Ant1- μια εξαιρετική πρωτοβουλία- που αφορά στο πώς γίνεται η επιλογή προσώπων στη δημόσια διοίκηση και αποκαλύπτει με ποιο τρόπο η εκάστοτε πολιτική ηγεσία έχει τον τελευταίο λόγο. Το σημαντικό είναι ότι η κυβέρνηση μελετά τη ριζική αλλαγή του θεσμικού πλαισίου.

Σύμφωνα με την εν λόγω έρευνα, η Ελλάδα βρίσκεται 50 χρόνια πίσω σε σχέση με άλλες δυτικές χώρες, στο πλαίσιο επιλογής προσώπων σε θέσεις ευθύνης στη δημόσια διοίκηση κι αυτό γιατί δεν έχει ένα ξεκάθαρο σύστημα επιλογής αυτών των ανθρώπων. 

Στην Ελλάδα περίπου 2.000 άνθρωποι διορίζονται από τις κυβερνήσεις σε κρατικές θέσεις που επιλέγονται από τις πολιτικές ηγεσίες διαχρονικά και δεν περνούν από εξονυχιστικό έλεγχο από ειδικές υπηρεσίες που ακτινογραφούν όχι μόνο τις γνώσεις ή τις δεξιότητες κάθε ενδιαφερόμενου για μία κρατική θέση, όχι μόνο το οικονομικό ή επιχειρηματικό παρελθόν του , αλλά και θέματα που αφορούν το βίο και την πολιτεία του, ακόμη και την προσωπική του ζωή.

Τι συμβαίνει στις χώρες του εξωτερικού;

Η αξιολόγηση γίνεται όσο το δυνατόν με τον πιο αντικειμενικό τρόπο και όχι μέσω πελατειακών σχέσεων. Κριτήρια δεν πρέπει να είναι μόνο τα τυπικά προσόντα για την επιλογή ενός προσώπου, αλλά πρέπει να φωτογραφίζονται όλες οι πλευρές προσωπικότητας της ψυχικής υγεία και κοινωνικής ζωής του.

Ποιο είναι το νομοθετικό πλαίσιο που ισχύει σήμερα στην Ελλάδα ;

Σύμφωνα με τον νόμο 4735 του 2020 (Ν4735/2020), για την επιλογή διοικήσεως στο δημόσιο τομέα, η προεπιλογή των προσώπων γίνεται από πενταμελή επιτροπή στελεχών του δημοσίου και λαμβάνονται υπόψιν τρεις ομάδες κριτηρίων : εκπαιδευτικά προσόντα, εμπειρία, συνέντευξη με όριο τα 800 μόρια. Στο τέλος της διαδικασίας, διαμορφώνεται πίνακας με τους τρεις επικρατέστερους υποψήφιους , επιλέγεται τελικά ένας με απόφαση του υπουργού ή με απόφαση του υπουργικού συμβουλίου κατά περίπτωση.

Η επιτροπή ΔΕΚΟ της Βουλής διατυπώνει απλά και μόνο γνώμη για την καταλληλόλητα των προσώπων που η κυβέρνηση προτίθεται να τοποθετήσει επικεφαλής. Ο υπουργός επιβάλει στην επιτροπή βιογραφικό του ατόμου που προτείνει, η ψηφοφορία γίνεται στη συνεδρίαση και "έκθεση" με τη γνώμη της επιτροπής. 

Ο υπουργός μπορεί να συμμετέχει στη συνεδρίαση αλλά δεν ψηφίζει, ενώ μαζί με το βιογραφικό συνυποβάλλονται τίτλοι σπουδών, προϋπηρεσία και αντίγραφο ποινικού μητρώου.

Αξίζει να σημειωθεί ότι πολλές φορές μέχρι σήμερα, υπήρξαν περιπτώσεις υποψηφίων που κατάφεραν να παραπλανήσουν την επιτροπή και να παρεισφρήσουν σε θέσεις-κλειδιά, μέχρι που αποκαλύφθηκαν κι αυτό γιατί στην Ελλάδα δε γίνεται o βασανιστικός έλεγχος που γίνεται σε χώρες του εξωτερικού.

Mε την ευχή στην Ελλάδα να δούμε το αντίστοιχο vetting που κυριαρχεί σε άλλες χώρες... Για ένα πιο αξιοκρατικό αύριο...