Ραγδαία είναι η επιδείνωση των συνθηκών στην τουρκική οικονομία. Η Κεντρική Τράπεζα της χώρας είναι ανήμπορη να συγκρατήσει την υποτίμηση του νομίσματος ενώ..
αυξάνονται οι ενδείξεις ότι έχει ξεμείνει από «άμυνες», ήτοι από συναλλαγματικά αποθέματα.
Χθες η τουρκική λίρα έγραψε νέα ιστορικά χαμηλά, σπάζοντας το φράγμα των 7,3 λιρών ανά δολάριο και των 8,65 λιρών ανά ευρώ. Την ίδια ώρα, το χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης σημείωσε πτώση 4,43% και το κόστος δανεισμού της χώρας ξεπέρασε το 14%.
Συνολικά, στις τελευταίες δύο εβδομάδες, οι τουρκικές μετοχές έχουν χάσει το 13% της αξίας τους, οι αποδόσεις των 10ετών ομολόγων έχουν ενισχυθεί κατά περίπου 20% και η τουρκική λίρα έχει υποτιμηθεί κατά 6%.
«Κάτι πρέπει να αλλάξει άμεσα στην Τουρκία για να αποτραπεί μια βαθιά οικονομική κρίση σε μία πολύ δύσκολη συγκυρία», σχολιάζει αναλυτής από το City του Λονδίνου, τονίζοντας ότι η κατάσταση που επικρατεί αυτή τη στιγμή στη γειτονική μας χώρα είναι έκτακτη.
Ο ίδιος επισημαίνει ότι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και το οικονομικό επιτελείο του θα πρέπει να κάνουν τα αδύνατα δυνατά για να διασφαλίσουν ότι δεν θα πληγεί περαιτέρω η εμπιστοσύνη στο νόμισμα και στο τραπεζικό σύστημα της χώρας τις επόμενες εβδομάδες και μήνες, καθώς σε διαφορετική περίπτωση η Τουρκία θα βρεθεί αντιμέτωπη με τον κίνδυνο γενικευμένης κρίσης.
Θα επιβληθούν capital controls για να μην σηκώσουν οι καταθέτες τα δολάρια που έχουν στις τράπεζες; Θα επιτρέψει ο Τούρκος πρόεδρος τη γενναία αύξηση των επιτοκίων, κάτι που αρνείται εδώ και χρόνια;
Ας δούμε τι ακριβώς συμβαίνει σήμερα στην Τουρκία. Η Κεντρική Τράπεζα (CBRT) χρησιμοποιεί τις γραμμές ανταλλαγής συναλλάγματος για να «ανανεώνει» τα συναλλαγματικά αποθέματα και με
αυτά αγοράζει λίρες για να εμποδίζει την κατρακύλα της λίρας έναντι του δολαρίου και του ευρώ. Αν οι πιέσεις συνεχιστούν και ο «μηχανισμός» αυτός καταρρεύσει, το νόμισμα της Τουρκίας θα είναι απόλυτα εκτεθειμένο είτε στις δυνάμεις της αγοράς είτε σε κερδοσκοπικές επιθέσεις.
Έτσι, θα κινδυνεύει καθημερινά και σύμφωνα με αναλυτές της Rabobank η ισοτιμία με το δολάριο δεν θα έχει «ταβάνι», που συνεπάγεται ότι θα μπορούσε να φτάσει ακόμη και τις 10 λίρες/δολάριο.
Ήδη, η CBRT δεν μπορεί να ανακόψει τη συνεχιζόμενη διολίσθηση της τουρκικής λίρας – παρά την πτώση του δολαρίου σε χαμηλό άνω των δύο ετών - και η οικονομική στρατηγική του Ερντογάν προκαλεί ακόμη μεγαλύτερη αβεβαιότητα.
Στο μεταξύ, ο τουρισμός έχει καταρρεύσει φέτος εξαιτίας της πανδημίας και η Τουρκία έχει επιστρέψει στο γνωστό μονοπάτι του ελλείμματος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών.
Στην περίπτωση που συνεχιστεί η κατάρρευση του νομίσματος, οι επιχειρήσεις της χώρας που διαθέτουν χρέος ύψους 300 δισ. δολαρίων, θα δυσκολευτούν ακόμη περισσότερο να το εξυπηρετήσουν και η εξέλιξη αυτή θα προκαλέσει περαιτέρω κλυδωνισμούς στο ευπαθές τραπεζικό σύστημα της χώρας.
Η τουρκική οικονομία που εδώ και πολλά χρόνια βασίζεται στις τεράστιες εισροές ξένων κεφαλαίων, βλέπει τους επενδυτές να εγκαταλείπουν τη χώρα με κάθε δυνατό τρόπο. Πωλούν τουρκικά κρατικά ομόλογα, μετοχές και τουρκικές λίρες γιατί ανησυχούν για το μέλλον της οικονομίας.
Οι μόνοι που θα μπορούσαν κατά κάποιο τρόπο να είναι ικανοποιημένοι από τις εξελίξεις στην τουρκική οικονομία είναι τα εκατομμύρια των Τούρκων που ζουν στο εξωτερικό (λ.χ. στη Γερμανία), αλλά και όσοι ζουν στην Τουρκία αλλά διαθέτουν καταθέσεις στο εξωτερικό, οι οποίοι έχουν τη δυνατότητα να αγοράσουν τα πάντα φθηνότερα στην πατρίδα τους.
Πριν από λίγες ημέρες, αναλύτρια της Societe Generale ανέφερε στους FT ότι η στρατηγική του Ερντογάν θα αποδειχθεί αποτελεσματική μόνο αν ο τουρισμός και οι εξαγωγές ανακάμψουν ταχύτατα. Αν ωστόσο συνεχιστεί για καιρό η υφιστάμενη κατάσταση, τότε η τουρκική οικονομία θα ακροβατεί σε ένα πολύ λεπτό σκοινί.
Από την πλευρά του, ο Ντέσμοντ Λάχμαν, πρώην αξιωματούχος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και νυν συνεργάτης του αμερικανικού think tank, American Enterprise Institute, χαρακτηρίζει τη στρατηγική του Ερντογάν ένα πείραμα μακροοικονομικής πολιτικής
το οποίο θα έχει σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις για τον τουρκικό λαό. Ενώ η Τουρκία δεν είναι η μοναδική αναδυόμενη οικονομία που αντιμετωπίζει πρόβλημα με το χρέος της, πιθανό κύμα επιχειρηματικών λουκέτων και μία τραπεζική κρίση, θα προκαλούσαν δονήσεις στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα, σημειώνει ο Άχμαν.
Κωσταντίνος Μαριόλης
