Πώς κατέρρευσαν τα βάθρα της Δημοκρατίας μας!

Γράφει ο ΣΠΥΡΟΣ ΕΡΓΟΛΑΒΟΣ,
Φιλόλογος - Συγγραφέας

Με πόσο ενθουσιασμό, θυμάμαι, μια – μικρή σχετικά – μερίδα Ελλήνων πολιτών αφουγκραστήκαμε, το 1974, το κήρυγμα της ΑΛΛΑΓΗΣ που υποσχέθηκε να φέρει στη χώρα μας το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα και να εδραιώσει στην Ελλάδα μια γνήσια Δημοκρατία που θα έχει σαν κύρια γνωρίσματα την εθνική ανεξαρτησία και τη λαϊκή κυριαρχία. Αυτή η Δημοκρατία – μας έλεγαν και, στη συνέχεια, λέγαμε κι εμείς – δεν πρόκειται να έχει τίποτε το κοινό με τις προηγούμενες που ήταν "απλά ψευδεπίγραφα Δημοκρατίας". Και όταν το Κίνημα της ΑΛΛΑΓΗΣ άρχισε να φουντώνει και να βρίσκεται στα πρόθυρα της εξουσίας, προσδιορίστηκαν με σαφήνεια τα βάθρα πάνω στα οποία θα στηριζόταν αυτό το γνήσιο δημοκρατικό οικοδόμημα. Τρία ήταν, ανάμεσα σε άλλα δευτερεύοντα
, αυτά τα βάθρα: Το Κοινοβούλιο, ο συνδικαλισμός, και η Τοπική Αυτοδιοίκηση. Μέσα από αυτά τα βάθρα η εξουσία θα περνούσε στο Λαό. Ίσως να σας είναι γνωστά τα δυο κυρίαρχα κηρύγματα: "Η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες" έλεγε το ένα και το άλλο συμπλήρωνε πως "με το ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση, ο Λαός στην εξουσία".
Και το ΠΑΣΟΚ έγινε κυβέρνηση. Τα πρώτα μέτρα που πάρθηκαν απ’ τη νέα "σοσιαλιστική" κυβέρνηση, έδειχναν πως "το πλοίο της Αλλαγής" έπαιρνε αυτό τον προσανατολισμό. Ο Λαός, στην πλειοψηφία του, πανηγύριζε και έδωσε δύο διαδοχικές νίκες στο ΠΑΣΟΚ, βάζοντας – προς το παρόν, βέβαια - τη Δεξιά "στο χρονοντούλαπο της ιστορίας". Τα πρώτα σημάδια όμως της αλαζονείας της εξουσίας δεν άργησαν να κάνουν, θριαμβευτικά μάλιστα, την εμφάνισή τους και το "πλοίο της Αλλαγής", ιδιαίτερα μετά τη δεύτερη εκλογική νίκη, άρχισε να χάνει τον προσανατολισμό του. Στελέχη αξιόλογα του Κινήματος άρχισαν να απομακρύνονται και τη θέση τους την έπαιρναν άνθρωποι που, υπό διαφορετικές συνθήκες, θα ήταν "άγνωστοι ακόμα και στο θυρωρό της πολυκατοικίας τους".
Έτσι άρχισε το κατρακύλισμα. Ο "σοσιαλισμός" άρχισε να ξεθωριάζει και να χάνει και το τελευταίο σημάδι της ικμάδας του. Η μεταλλαγή του σε "εκσυγχρονισμό" ήταν αναπόφευκτη. Δε χρειαζόταν να είσαι σοφός για να ακούσεις "την κραυγή των πλησιαζόντων γεγονότων". Αυτό ήταν ολοφάνερο, καθώς έβλεπες την πολιτική σκηνή να έχει γεμίσει από αμοραλιστές, αρριβίστες και τυχοδιώκτες οι οποίοι χωρίς να έχουν υπάρξει ποτέ σοσιαλιστές ή να έχουν παλέψει για κάποιο ιδανικό στη ζωή τους, ή να έχουν φροντίσει να ασκήσουν κάποιο επάγγελμα, βρέθηκαν προβεβλημένα κομματικά, κυβερνητικά και κρατικά στελέχη εξαγοράζοντας την υποτακτικότητά τους προς αυτούς που τους ανέδειξαν. Άρχισαν, αναπόφευκτα τότε, να κλονίζονται και τα βάθρα της Δημοκρατίας.
Πρώτο χτύπημα δέχτηκε το Κοινοβούλιο. Οι βουλευτές έπαψαν να "αντιπροσωπεύουν το Λαό και το Έθνος" και δεν διανοούνταν καν να "εκφέρουν γνώμη και ψήφο κατά συνείδηση". Έγιναν πειθήνια όργανα του κόμματος, του αρχηγού και του περιβάλλοντός του. Το Πολίτευμα της χώρας ως προς το όνομα μονάχα ήταν "Κοινοβουλευτική Δημοκρατία"· στην πραγματικότητα ήταν μια πρωθυπουργική μοναρχία· και αν λάβουμε υπόψη μας ότι, όλα αυτά τα χρόνια, βρέθηκαν στο πολιτικό προσκήνιο οι γνωστές – και από το παρελθόν – πολιτικές δυναστείες, είχαμε, στην εξουσία, μια "Ιδιωτική Δημοκρατία" που εξελίχτηκε σε "Κλεπτοκρατία".
Δεύτερο χτύπημα δέχτηκε ο συνδικαλισμός.
Μιλάμε, βασικά, για το συνδικαλισμό του δημόσιου τομέα. Εδώ ίσχυε, σε μεγάλο βαθμό, ο φυσικός νόμος, σύμφωνα με τον οποίο, όσο μικρότερο είναι το ειδικό βάρος ενός σώματος, τόσο μεγαλύτερη είναι η άνωσή του. Αφού έτσι, λόγω ειδικού βάρους, πέτυχαν την άνοδό τους στα ανώτατα αξιώματα, έπρεπε, στη συνέχεια, να κάνουν ό,τι μπορούσαν για να κρατηθούν στη θέση τους. Έπρεπε, πρώτα απ’ όλα, να είναι ευχάριστοι σ’ αυτούς που όφειλαν την αναρρίχησή τους. Έτσι, αν παρουσιαζόταν στο πολιτικό προσκήνιο κάποιο αξιόλογο πρόσωπο που ένιωθε την ανάγκη να πάρει κάποιο δραστικό μέτρο και να διορθώσει τα κακώς έχοντα, η αντίδραση της συνδικαλιστικής ηγεσίας ήταν άμεση. Τα μέτρα έμεναν στο χρονοντούλαπο, τα πρόσωπα που τα είχαν επινοήσει αποχωρούσαν από την πολιτική κονίστρα και ο δημόσιος τομέας βυθιζόταν στη διαπλοκή, την αναποτελεσματικότητα και τη διαφθορά. Παράλληλα άνοιγε ο δρόμος στους συνδικαλιστές να μεταπηδήσουν, με την ψήφο των ευχαριστημένων οπαδών τους, στο άλλο βάθρο της Δημοκρατίας, στο Κοινοβούλιο, ενισχύοντας, κατ’ αυτό τον τρόπο, τη σαθρότητά του.
Το τρίτο χτύπημα το δέχτηκε η Τοπική Αυτοδιοίκηση. Αυτή έπαψε να εκπροσωπεί ακόμα και το όνομά της. Ούτε Τοπική ήταν ούτε Αυτοδιοίκηση. Αποτέλεσε απλούστατα ένα θλιβερό εξάρτημα – μια απλή προέκταση – της κεντρικής εξουσίας, έναν αντιδραστικό μηχανισμό που ασκούσε τη διοίκηση κατά παραχώρηση κομματική. Όλα τα θλιβερά συμπτώματα του Κοινοβουλευτισμού και του συνδικαλισμού έγιναν και συμπτώματα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Αφού, λοιπόν, κλονίστηκαν τα βάθρα της Δημοκρατίας ήταν αναπόφευκτο να καταρρεύσει ολόκληρο το οικοδόμημα που στηριζόταν σ’ αυτά τα βάθρα.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες φτάσαμε στη χρεοκοπία της Ελληνικής Δημοκρατίας. Αυτό που ζούμε σήμερα είναι μια πολλαπλή χρεοκοπία. Δεν είναι χρεοκοπία της οικονομίας μονάχα. Είναι και χρεοκοπία της Δημοκρατίας. Αν αυτό το συνειδητοποιήσουμε όλοι οι πολίτες, τότε μονάχα θα κατανοήσουμε πως αυτοί που οδήγησαν τη Δημοκρατία στη χρεοκοπία, δεν μπορούν να μας απαλλάξουν απ’ τη χρεοκοπία, εμφανιζόμενοι μάλιστα ως σωτήρες.
Με παλιά, φθαρμένα υλικά, δε χτίζεται καινούριο οικοδόμημα. Αν κάτι τέτοιο επιχειρηθεί, τότε νομοτελειακά θα βρεθούμε μπροστά στην ολοκληρωτική κατάρρευση αυτού του σαθρού οικοδομήματος που χτίστηκε όλα αυτά τα χρόνια της λεγόμενης μεταπολίτευσης.