Κοινό Πάσχα κάθε χρόνο για Ορθόδοξους και Καθολικούς, κοντά σε συμφωνία οι δύο Εκκλησίες

Αυτομάτως, όταν ανάμεσα στις κεφαλές των δύο κοσμικών κλάδων του χριστιανισμού, της

 Ορθοδόξου και της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, διαπιστώνεται τέτοια σύμπνοια, το ελάχιστο.. που μπορεί κανείς να παρατηρήσει είναι ότι ο δρόμος προς την καθιέρωση κοινού 

πασχαλινού εορτασμού έχει ανοίξει. Και μάλιστα με την προοπτική ότι η ενιαία εορτή του Πάσχα θα ισχύει εις το διηνεκές, όχι μόνο για το 2025, όταν θα υπάρξει ούτως ή άλλως ημερολογιακή σύμπτωση του Πάσχα των Ορθοδόξων με το Πάσχα των Καθολικών (και γενικώς των Δυτικών, συμπεριλαμβανομένων των Προτεσταντών κ.λπ.).

Οι αντιδράσεις

Επί του παρόντος, το ενδεχόμενο να καταργηθεί ο διπλός εορτασμός ανά τη χριστιανοσύνη έχει τη μορφή μιας ευχής, ενός ευσεβούς πόθου, όπως διατυπώνεται εκατέρωθεν και επανειλημμένως από τον Οικουμενικό Πατριάρχη και τον Πάπα. Παρ' όλα αυτά, οι αρνητικές αντιδράσεις έχουν ήδη εκδηλωθεί με ποικίλη ένταση και από διάφορες πλευρές: κύκλοι του Ρωσικού Πατριαρχείου

και όσοι συντάσσονται με τις θέσεις που υιοθετεί, είτε από τις τάξεις του Κλήρου είτε από πολιτικούς και υποστηρικτές παρατάξεων στο φάσμα της υπερ-συντηρητικής ή και της Ακρας Δεξιάς, εναντιώνονται κατ' αρχήν σε κάθε απόπειρα σύγκλισης των υποτιθέμενων «αγνών ορθοδόξων» με τους «σχισματικούς», τους «αιρετικούς» κ.ο.κ., όπως χαρακτηρίζονται συλλήβδην οι Καθολικοί. Η παραδοσιακή μισαλλοδοξία, εξ αφορμής της περί το Πάσχα συζήτησης, βρίσκει μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να ενδυθεί τον θρησκευτικό μανδύα.

Αναπόφευκτα, λοιπόν, η εκπεφρασμένη πρόθεση που μοιράζεται η Αυτού Θειοτάτη Παναγιότης Πατριάρχης Βαρθολομαίος με τον Προκαθήμενο του Βατικανού Φραγκίσκο για τον μόνιμο κοινό εορτασμό του Πάσχα και την εν Χριστώ συναδέλφωση εκατομμυρίων πιστών αναδεικνύεται σε ζήτημα που δεν αφορά μόνο λειτουργικά ή δογματικά ζητήματα.

Το κοινό Πάσχα συνδέεται ακόμη και με την εν εξελίξει γεωπολιτική αναταραχή, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τον πόλεμο Ρωσίας - Ουκρανίας. Αλλά και υπό το πρίσμα της συγκρότησης ενός ενιαίου χριστιανικού μετώπου απέναντι στην επικίνδυνη ριζοσπαστικοποίηση μερίδας ισλαμιστών, η μακραίωνη απροθυμία των δύο Εκκλησιών να συνεννοηθούν, έστω στην ημερομηνία που

 τιμούν την Εβδομάδα των Παθών, τη Σταύρωση και την Ανάσταση του Κυρίου, εκπέμπει οτιδήποτε άλλο εκτός από μήνυμα ενότητας. Κι αυτό αποκτά ξεχωριστή σημασία σε μια περίοδο εκτός ορίων έκρηξης του θρησκευτικού φανατισμού στη Μέση Ανατολή, με την ανταλλαγή πολύνεκρων πληγμάτων μεταξύ Ισραήλ και σιιτικών μουσουλμανικών οργανώσεων, όπως η Χαμάς και η Χεζμπολάχ, με την υποστήριξη από το θεοκρατικό καθεστώς των αγιατολάχ στο Ιράν.

Η διατύπωση της ευχής να καθιερωθεί κοινός εορτασμός του Πάσχα Ορθοδόξων - Καθολικών συνδυάζεται με μια κοσμοϊστορική επέτειο για τον χριστιανισμό: τη συμπλήρωση 1.700 χρόνων από την Α' Οικουμενική Σύνοδο, γεγονός που, εκτός απροόπτου, θα σφραγιστεί από μια πανηγυρική συνάντηση του Πατριάρχη Βαρθολομαίου με τον Πάπα Φραγκίσκο στη Νίκαια 

της Βιθυνίας, στον ίδιο ακριβώς τόπο όπου συνήλθε η Σύνοδος το 325 μ.Χ. Στο σημερινό Ιζνίκ της βορειοδυτικής Τουρκίας, στην επαρχία της Προύσας, οι επικεφαλής των δύο Εκκλησιών προβλέπεται να επισφραγίσουν τα σχέδιά τους για την εφεξής συμπόρευση, τιμώντας κατ' αυτό τον τρόπο εμπράκτως την καθοριστική σημασία όσων είχαν αποφασιστεί στην Α' Οικουμενική Σύνοδο. Την οποία είχε συγκαλέσει ο Μέγας Κωνσταντίνος, ο πρώτος Ρωμαίος αυτοκράτορας που ασπάστηκε τη χριστιανική πίστη.

Ο στόχος του ήταν να προστατεύσει τον χριστιανισμό από την αίρεση του αρειανισμού, να συνταχθεί το Σύμβολο της Πίστης (το «Πιστεύω») και, μεταξύ άλλων, να οριστεί ένας κανόνας υπολογισμού για το πότε θα εορτάζεται το Πάσχα. «Εν τω πνεύματι τούτω, εκφράζεται ομοθυμαδόν η ευχή», σημειώνεται χαρακτηριστικά σε πρόσφατο ανακοινωθέν της Ιεράς Συνάξεως

 της Ιεραρχίας του Οικουμενικού Θρόνου Κωνσταντινουπόλεως, «ο κοινός εορτασμός του Πάσχα κατά το επόμενον έτος υπό της Ανατολικής και Δυτικής Χριστιανοσύνης να μη αποτελέση μίαν ευτυχή απλώς σύμπτωσιν, αλλά την απαρχήν της καθιερώσεως κοινής ημερομηνίας διά τον εορτασμόν του κατ' έτος, συμφώνως προς το Πασχάλιον της καθ' ημάς Ορθοδόξου Εκκλησίας».

Συμφωνία κορυφής

Υπερθεματίζοντας, ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος τονίζει από την πλευρά του ότι «είμαστε αισιόδοξοι, καθώς εκατέρωθεν υπάρχει η προς τούτο καλή θέλησις και προθυμία. Διότι, πράγματι, αποτελεί σκάνδαλον ο χωριστός εορτασμός του μοναδικού γεγονότος της μίας Αναστάσεως του Ενός Κυρίου!». Ενώ ο Πάπας, διακηρύσσοντας την υποστήριξή του στην ιδέα του κοινού εορτασμού, σε κάποια από τις τακτικές αναφορές του στο ζήτημα έχει αναφωνήσει «τι υπέροχο που θα ήταν αν η επέτειος της Α' Οικουμενικής Συνόδου γινόταν η συγκεκριμένη αρχή μιας μόνιμης κοινής γιορτής του Πάσχα».

Ο Πάπας Φραγκίσκος, σε συνέντευξή του στην ιταλική εφημερίδα «Avvenire» τον προηγούμενο Μάιο, είχε αναπτύξει την άποψη ότι «στις 5 Μαΐου του 2024 οι Ορθόδοξες Εκκλησίες γιορτάζουν το Πάσχα, πάνω από έναν μήνα αργότερα από τους Δυτικούς.

 Προφανώς είναι ζήτημα ημερολογιακών υπολογισμών, ακόμη και αν στο παρασκήνιο υπάρχει ακόμη ζωντανό το όνειρο του κοινού εορτασμού. Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει καταστήσει πρακτικά ακόμη πιο δύσκολο τον διάλογο, αλλά όσοι πρεσβεύουμε την ενωτική τάση δεν πτοούμαστε, παρ' όλον ότι οι πιο σκληροπυρηνικοί ανασυντάσσουν τις δυνάμεις τους και προετοιμάζονται για έναν νέο γύρο αντιπαραθέσεων».

Με δηλώσεις τέτοιου είδους ο Πάπας διαλέγει ξεκάθαρα «στρατόπεδο», εφόσον η συμμαχία του με τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο συνεπάγεται αυτομάτως την αντίθεσή του με τον Πατριάρχη Μόσχας και Πασών των Ρωσσιών, Κύριλλο. Ο οποίος έχει συγκρουστεί μετωπικά με τον Βαρθολομαίο εξαιτίας της Ουκρανίας, στο πλαίσιο μιας ανελέητης κόντρας η οποία κορυφώθηκε τον Οκτώβριο του 2018, όταν ο Βαρθολομαίος προέβη στην αναγνώριση καθεστώτος αυτοκεφαλίας στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας.